Standardy Ochrony Małoletnich
„Standardy Ochrony Małoletnich” powstały jako odpowiedź na ustawowy wymóg sprecyzowany w art. 22b ustawy z dnia 13 maja 2016 r. o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich (Dz.U. z 2024 r. poz. 560) oraz potrzebę zmaterializowania procedur mających na celu podejmowanie wobec nieletnich działań z poszanowaniem ich godności, dobra, z zachowaniem szacunku do ich potrzeb i nich samych a przede wszystkim służącym ochronie przed krzywdzeniem zarówno w gabinecie PSE jak i poza nim.
Dokument ten daje też wyraz filozofii gabinetu PSE, zgodnie z którą każdej osobie, bez względu na płeć, wyznanie, pochodzenie, przynależność rasową lub subkulturową, wygląd a także wiek, należy się taki sam szacunek, prawo do zachowania godności oraz ochrona przed przemocą fizyczną, psychiczną i werbalną.
Jako personel, w drodze szkoleń, podnoszenia świadomości rozpoznawania i reagowania na przejawy wyrządzania krzywdy małoletnim, codziennie dokładamy wszelkich starań aby stworzyć środowisko przyjazne i bezpieczne zwłaszcza dla tych, którzy o swoje bezpieczeństwo sami zadbać nie mogą.
I.
„Zasady zapewniające bezpieczne relacje między małoletnim a personelem placówki i zachowania niedozwolone wobec małoletnich”
1) Personel medyczny umożliwia obecność rodzica lub opiekuna prawnego podczas wykonywania czynności diagnostycznych i leczniczych osoby małoletniej. Jest to najważniejszy element, który zapewnia małoletniemu pacjentowi niezbędne poczucie bezpieczeństwa i komfortu. Ponadto to właśnie rodzice lub osoby sprawujące opiekę nad małoletnim najlepiej znają jego potrzeby i zachowania.
2) Personel medyczny w miarę możliwości uwzględnia zgłaszane indywidualne potrzeby małoletniego pacjenta zapewniające mu dodatkowy komfort korzystania ze świadczeń zdrowotnych, o ile nie stoją one w sprzeczności z prawidłowym wykonaniem świadczenia zdrowotnego (np. prawo do wniesienia do gabinetu stomatologicznego niewielkiej zabawki, maskotki itp.).
3) Personel medyczny pozwala małoletniemu pacjentowi na wypowiadanie się w kwestii planowanych lub udzielanych mu świadczeń opieki zdrowotnej ochrony zdrowia. Pacjent powyżej 16 roku życia ma prawo do pełnej informacji medycznej i decydowania o procesie diagnostyczno-terapeutycznym.
4) Personel medyczny zawsze działa w interesie małoletnich oraz na rzecz ich dobra. W kontakcie z małoletnimi zwraca się do nich po imieniu, z szacunkiem, zachowując spokój i cierpliwość, używając słów i terminów adekwatnych do wieku małoletnich dążąc do uświadomienia im podejmowanych działań leczniczych i uzyskania aprobaty a także zwraca uwagę na wszystkie sygnały świadczące o dyskomforcie.
5) Personel medyczny nie lekceważy małoletniego i jego potrzeb, nie obraża go, nie wpędza w poczucie winy za problemy zdrowotne, z którymi się zgłasza, nie powoduje w nim poczucia strachu i zagrożenia lub przymusu podczas udzielania świadczeń zdrowotnych, nie wymusza na małoletnim pacjencie określonych zachowań czy współpracy z personelem medycznym przy pomocy krzyku. Personel medyczny nie powinien pozwalać na to, aby tego rodzaju metody stosowane były w placówce medycznej także przez przedstawicieli ustawowych lub opiekunów prawnych małoletniego pacjenta.
6) Kontakt fizyczny z małoletnim ogranicza się tylko i wyłącznie do czynności koniecznych do właściwego przeprowadzenia procedur medycznych z zachowaniem intymności małoletniego, powinien być jawny i jednoznaczny, nie powodować u małoletniego zakłopotania lub dyskomfortu.
7) W przypadku gdy małoletni wykonuje działania dążące do niestosownego kontaktu fizycznego z pracownikami gabinetu zostanie mu w sposób spokojny wytłumaczona konieczność zachowania granic sfery osobistej.
8) Badania małoletniego powinny odbywać się obecności rodzica lub opiekuna, chyba, że małoletni oraz jego opiekunowie lub rodzice wyrażą inną wolę.
9) Należy poinformować małoletniego oraz jego opiekunów lub rodziców o możliwości zgłoszenia każdemu pracownikowi gabinetu niestosownego zachowania personelu wobec małoletniego pacjenta, które było dla niego krzywdzące lub wywołało poczucie dyskomfortu.
10) W przypadku zagrożenia zdrowia małoletniego spowodowanego zaistnieniem niebezpiecznej sytuacji personel ma prawo zdecydowanie zareagować w calu odsunięcia małoletniego od źródła zagrożenia a w przypadku zagrożenia życia podjąć wszystkie racjonale i niezbędna kroki, obejmujące udzielenie kwalifikowanej pierwszej pomocy, podanie leków i inne czynności mające na celu jego ratowania.
11) Personel medyczny nie wyśmiewa, nie ocenia, nie poniża i nie wysyła żadnych sygnałów werbalnych i niewerbalnych mających na celu obniżenie samooceny małoletniego ze względu na jego wiek, wygląd, światopogląd, religię, etniczność, płeć, przynależność subkulturową, umiejętności lub ich brak.
12) Niedopuszczalne jest używanie wobec małoletniego jakiejkolwiek formy przemocy – psychicznej, fizycznej ani werbalnej zarówno przez personel jak i rodziców, opiekunów prawnych lub przedstawicieli ustawowych.
13) Zabronione jest, pod groźbą utraty pracy, karą grzywny oraz karą więzienia, składanie małoletniemu propozycji o charakterze seksualnym i pornograficznym, udostępniania mu takich treści oraz nawiązywanie relacji seksualnych. Zabrania się również proponowania małoletniemu wyrobów tytoniowych, alkoholu, wszelkich używek i narkotyków.
14) W obecności małoletnich zabronione jest używanie wulgaryzmów, wykonywanie obraźliwych gestów, wypowiadanie treści o zabarwieniu seksualnym i promowanie przemocy.
II.
„Zasady i procedura podejmowania interwencji w sytuacji podejrzenia krzywdzenia lub posiadania informacji o krzywdzeniu małoletniego oraz osoby odpowiedzialne za składanie zawiadomień”
1) Każdy członek personelu PSE zarówno medyczny jak i niemedyczny jest uprawniony i zobowiązany do reagowania w przypadku gdy zachodzi podejrzenie, że małoletni pacjent jest krzywdzony. Źródłem krzywdy małoletniego może być zachowanie rodziców, opiekunów prawnych lub innej bliskiej mu osoby, a także zachowanie osób trzecich.
2) Personel naszej placówki zwraca uwagę na sygnały, objawy i ślady mogące świadczyć o krzywdzeniu małoletniego pacjenta, w szczególności na:
a) widoczne obrażenia ciała (siniaki, rany, strupy, stłuczenia, oparzenia), których małoletni nie potrafi wyjaśnić lub wyjaśnienia są mało prawdopodobne lub bardzo zawiłe (przemoc fizyczna lub wykorzystywanie seksualne)
b) strach przed kontaktem fizycznym, bliską obecnością, która może sugerować przemoc fizyczną
c) zaniedbanie w postaci brudu, nieprzyjemnego zapachu, złej higieny ogólnej, braku odzieży dostosowanej do warunków atmosferycznych, niedożywienia (zaniedbywanie potrzeb życiowych, bytowych i higienicznych małoletniego)
d) postawę nadmiernej uległości, wycofania, stany depresyjne
e) postawę nadmiernej agresji lub autoagresji
f) używanie przez małoletniego alkoholu, środków psychoaktywnych lub narkotyków
g) strach przed rodzicem lub opiekunem, strach przed powrotem do domu a także wyraźna niechęć lub strach przed osobą z personelu
h) sygnały niewerbalne sugerujące wołanie o pomoc lub potrzebę rozmowy na osobności
3) W przypadku stwierdzenia, otrzymania informacji lub zaobserwowania uzasadnionego podejrzenia, że małoletni pada ofiarą krzywdzenia każdy pracownik ma obowiązek zgłosić ten fakt do kierownika placówki lub do osoby wyznaczonej przez kierownika do koordynowania takich działań.
4) Kierownik placówki lub wyznaczona przez niego osoba do koordynowania działań związanych z krzywdzeniem małoletnich niezwłocznie dąży do wyjaśnienia przedmiotu zgłoszenia przeprowadzając wywiad z innymi pracownikami, analizując nagrania z monitoringu oraz zachowanie małoletniego zachowując przy tym stosowną dyskrecję.
5) W przypadku stwierdzenia przez kierownika placówki lub osobę koordynującą zgłoszenie, że nie doszło do nadużycia wobec małoletniego, sporządza się notatkę i umieszcza w „Rejestrze zgłoszeń naruszenia standardów ochrony małoletnich” oraz zamieszcza wzmiankę o zgłoszeniu w Karcie Pacjenta.
6) W przypadku stwierdzenia przez kierownika placówki lub osobę koordynującą zgłoszenie, że mogło dojść do krzywdzenia małoletniego sporządza się notatkę i umieszcza w „Rejestrze zgłoszeń naruszenia standardów ochrony małoletnich” oraz zamieszcza wzmiankę o zgłoszeniu w Karcie Pacjenta wraz z rekomendacjami dotyczącymi dalszego postępowania włącznie ze zgłoszeniem do policji lub prokuratury podejrzenia popełnienia przestępstwa w związku z krzywdzeniem małoletniego
7) W przypadku stwierdzenia przez kierownika placówki lub osobę koordynującą zgłoszenie, że
z pewnością doszło do krzywdzenia małoletniego sporządza się notatkę i umieszcza w „Rejestrze zgłoszeń naruszenia standardów ochrony małoletnich” oraz zamieszcza wzmiankę o zgłoszeniu
w Karcie Pacjenta i bezzwłocznie zgłasza fakt krzywdzenia na policję lub prokuraturę.
8) Jeśli małoletni prosi o pomoc w związku z krzywdzeniem przez rodzica lub opiekuna ustawowego, pracownik przyjmujący zgłoszenie ma obowiązek w dyskrecji podjąć niezbędne kroki do udzielenia pomocy małoletniemu, zgłosić fakt kierownikowi lub koordynatorowi zgłoszeń, który ma obowiązek poinformować o fakcie policję lub prokuraturę. Jeśli zajdzie potrzeba personel może odizolować małoletniego od rodzica lub opiekuna dla jego bezpieczeństwa do momentu przyjazdu policji.
9) W przypadku gdy podejrzenie dotyczące krzywdzenia małoletniego dotyczy pracownika gabinetu zostaje on natychmiast odsunięty od kontaktu z małoletnimi do momentu wyjaśnienia sprawy.
10) Jeżeli stwierdzi się, że pracownik gabinetu dopuścił się krzywdzenia małoletniego zostaje on zwolniony w trybie dyscyplinarnym a sprawa zostaje zgłoszona do właściwych organów (policja/prokuratura).
III.
„Zasady przeglądu i aktualizacji Standardów Ochrony Małoletnich” oraz zakres kompetencji osób odpowiedzialnych za wdrożenie i przestrzeganie przez personel standardów ochrony
1) Kierownik placówki lub wyznaczona przez niego osoba do koordynowania działań związanych z ochroną małoletnich przed krzywdzeniem raz do roku analizuje „Standardy Ochrony Małoletnich” pod kątem oceny ich dostosowania do aktualnych potrzeb i sytuacji zachodzących w gabinecie PSE oraz zgodności z aktualnie obowiązującymi przepisami prawa.
2) Każdy pracownik Gabinetu PSE, małoletni, ich rodzice oraz opiekunowie mają prawo zgłaszać uwagi co do treści „Standardów Ochrony Małoletnich” i sposobu ich realizacji. Wszystkie uwagi muszą być rozpatrzone przez kierownika placówki lub wyznaczonego przez niego koordynatora.
3) Każda osoba zatrudniona w gabinecie PSE, bez względu na formę zatrudnienia i rodzaj wykonywanej pracy (lekarze, asystentki, recepcjonistki, osoby sprzątające) potwierdzają na piśmie, że zapoznały się z dokumentem „Standardy Ochrony Małoletnich” i zobowiązują się je stosować i postępować ściśle według wytycznych zawartych w tym dokumencie.
4) Kierownik placówki oraz wyznaczony przez niego koordynator ds. ochrony małoletnich są wyszkoleni z rozpoznawania przypadków krzywdzenia oraz postępowania w przypadkach naruszeń standardów ochrony małoletnich.
5) Kierownik placówki lub wyznaczony przez niego koordynator ds. ochrony małoletnich ma obowiązek i prawo do weryfikowania wśród personelu PSE znajomości „Standardów Ochrony Małoletnich”, organizowania szkoleń w tym zakresie oraz weryfikowania stosowania ich w praktyce.
IV.
„Zasady i sposób udostępniania rodzicom albo opiekunom prawnym lub faktycznym oraz małoletnim standardów do zaznajomienia się z nimi i ich stosowania”
1) „Standardy Ochrony Małoletnich” są dokumentem jawnym i ogólnodostępnym. Z ich treścią można się zapoznać w recepcji Gabinetu PSE oraz na internetowej stronie gabinetu www.pse.net.pl.
Na żądanie udostępniana jest też kopia dokumentu dla małoletnich lub ich rodziców i opiekunów.
V .
Zasady dostępu do Internetu oraz ochrony przed szkodliwymi treściami.
1) Gabinet PSE udostępnia dla pacjentów w poczekalni Internet za pomocą sieci Wi-Fi.
2) Sieć jest skonfigurowana w taki sposób aby uniemożliwiała połączenie się ze stronami zawierającymi treści erotyczne, pornograficzne, akty przemocy wobec ludzi lub zwierząt oraz strony hazardowe.
3) Za korzystanie z własnego niezabezpieczonego Internetu przez małoletniego odpowiadają rodzice lub opiekunowie.
4) W przypadku stwierdzenia przez personel gabinetu, że małoletni ogląda treści szkodliwe lub przeznaczone wyłącznie dla pełnoletnich, informuje o tym rodzica lub opiekuna w celu zaprzestania przez małoletniego narażania siebie lub innych małoletnich, którzy mogą w tym czasie również znajdować się w poczekalni gabinetu.
VI.
„Sposób dokumentowania i zasady przechowywania ujawnionych lub zgłoszonych incydentów lub zdarzeń zagrażających dobru małoletniego”
1) Zgłoszone zdarzenia wskazujące na podejrzenie krzywdzenia małoletniego przechowuje kierownik placówki w formie notatki dołączonej do dokumentacji medycznej w Karcie Pacjenta, w szczególności przechowaniu przez kierownika placówki medycznej podlegają zgłoszenia i zawiadomienia do organów państwowych.